İnsan Tarafından Okunabilir JavaScript: Kodun Gerçek Uzmanlığı
JavaScript dünyasında uzman olmak, yalnızca dilin tüm özelliklerini bilmekten çok daha fazlasını gerektirir. Birçok geliştirici, ustalığını kodun her fonksiyonunu, her kısa yolu kullanmakta ararken; gerçek anlamda değerli bir uzman, bu bilgiyi ekip ve sürdürülebilirlik perspektifiyle birleştirir. İşte okunabilir ve uzun ömürlü JavaScript kodu yazmanın püf noktaları!
Uzmanlık: Çok Bilmek mi, Doğru Seçmek mi?
Geliştirici ekiplerde iki tip uzmandan bahsetmek mümkün. Birinci tip, her özelliği ve tekniği kullanmayı misyon edinir. İkinci tip ise sadeleşme ve sürdürülebilirlik için seçimler yapar. Her iki tip de bilgi sahibidir, ancak insan odaklı geliştirici deneyimi sunan ve kodun bakımını kolaylaştıran ikinci tip uzman, modern yazılım ekiplerinde tercih edilir.
Kısa ve Anlaşılır: Yeni Söz Dizimleri Ne Kadar Faydalı?
Son yıllarda ECMAScript’e birçok yeni özellik eklendi. Örneğin, Array.prototype.flat() metodu, çok katmanlı dizileri düzleştirmek için kullanılan karmaşık eski kodları tek satırda çözüyor. Bu tip işlevsel yenilikler, kodun hem okunurluğunu hem de bakım kolaylığını artırıyor:
let arr = [1, 2, [3, 4]];arr.flat(); // [1, 2, 3, 4]
Burada hem deneyimli hem de yeni geliştiriciler rahatça kodun ne yaptığını anlayabiliyor. Ancak, her yeni özelliğin bu kadar açık faydası olmayabilir.
Farklı Yollar, Aynı Sonuç: Fonksiyon Yazımında Tercihler
JavaScript’in çok yönlülüğü, tek bir işlevi farklı şekillerde yazmanıza olanak tanır. Örneğin, map() fonksiyonu ile bir dizinin elemanlarını ikiyle çarpmak için şu kadar çeşitli tanımlama yapılabilir:
const arr = [1, 2, 3];// En kısa ve yaygınlet multipliedByTwo = arr.map(el => el * 2);// Parantezlerle daha tutarlı bir stillet multipliedByTwo = arr.map((el) => el * 2);// Daha geleneksel ve çok satırlı fonksiyonlar için zorunlu olan yapılet multipliedByTwo = arr.map((el) => { return el * 2;});// Eski stil fonksiyonlet multipliedByTwo = arr.map(function(el) { return el * 2;});// Harici fonksiyon kullanarakconst timesTwo = (el) => el * 2;let multipliedByTwo = arr.map(timesTwo); Hangisi daha okunabilir? Burada karar noktası, kodun sürdürülebilirliği ve ekip içindeki farklı seviye yazılımcıların kavrayışı. Bir projenin uzun vadeli başarısı için, kısa ve karmaşık yazımdan ziyade, ekip standartlarına uygun, tutarlı ve kolay okunabilir kodlar tercih edilmelidir.
Okunabilirlikte Yeni Her Zaman Daha İyi mi?
ECMAScript’e eklenen bazı yenilikler fazla karmaşık olduğunda, kodun okunabilirliği tehlikeye girebilir. Destructuring işlemiyle değişken ataması yapmak pratik gibi görünse de fazladan noktalı virgül, gereksiz parantez ve karışık yapı kafa karışıklığına yol açabilir:
let node;({node} = exampleObject) Bunun yerine geleneksel ve açık bir tanımlama herkes için daha anlaşılır olacaktır:
let nodenode = exampleObject.node
Uzmanlık burada; “yeni olanı kullanmak” yerine, “ekip için anlaşılır olanı tercih etmek”le ilgili.
Takımlar ve Okunabilirlik: İnsan Faktörü
Kodun insanlar tarafından okunacağını unutmamak gerekir. Kodunuzu sadece JavaScript uzmanları değil, farklı disiplinlerden, farklı seviyelerde pek çok ekip üyesi inceleyebilir. Bu noktada:
- Açıklayıcı Metot ve Fonksiyon Adı Seçimi: Kod amacının fonksiyon, değişken ve metot isimlerinden anlaşılması kritik önemdedir.
- Yaygın ve Bilinen Söz Dizimlerinin Tercihi: Spread operatörü (
...) güçlüdür ama anlaşılması zaman alabilir.concat()gibi klasik fonksiyonlar daha açıklayıcıdır. - Kod Tutarlılığı: Farklı projelerde tek bir standardın sürdürülmesi, kodun bakımını ve devrini kolaylaştırır.
- Test Edilebilirlik ve Genişletilebilirlik: Kodu sade ve iyi yapılandırılmış yazmak, test süreçlerini kolaylaştırır ve yeni özelliklerin eklenmesini hızlandırır.
Gerçek Uzmanlar Nasıl Kod Yazar?
Gerçek uzmanlar, bilgilerini gösterişli, karmaşık ya da gereksiz yeniliklerle ispatlamazlar. Onlar, hangi kodun ekip ve proje için daha uygun olduğundan hareketle, iyi düşünülmüş ve gerekçelendirilmiş tercihler yapar. Ekip arkadaşlarının, hatta yıllar sonra projeye dahil olacak geliştiricilerin kolayca anlayabileceği, sade, okunabilir kodlar yazarlar. Bu iş, kimi zaman “daha az”ı yazmak, çoğu zaman da ekip içi iletişimi öne almak anlamına gelir.
Okunabilir JavaScript İçin İpuçları
- Her yeni özelliği hemen kullanmak zorunda değilsiniz, ekip geneli için anlamlı olanı tercih edin.
- Kısa koddan çok, amacı en açık şekilde anlatan kodları favori haline getirin.
- Kaynak kontrollerinde ekip ile kodları değerlendirin ve standartlar geliştirin.
- Comment eklerinde amaca açıklık kazandırmak için sade ve açık Türkçe kullanın.
- Modern framework ve editör araçlarının kod biçimlendirme (prettier vs.) imkanlarını kullanarak tutarlılık sağlayın.
- Kodunuzu sürdürülebilir ve devralınabilir kılmak için yazılım geliştirme standartları ve ekip süreçleri hakkında da bilgi edinin.
Sonuç
JavaScript’te uzmanlık, her dil özelliğini sonuna kadar kullanmak yerine, doğru yerde, doğru şekilde ve doğru okur kitlesi için kullanabilmektir. Kodunuzu anlamlandıracak olanlar insanlar; ekip üyeleri ve gelecekteki geliştiricilerinizdir. Okunabilir, sürdürülebilir ve ekipçe anlaşılabilir JavaScript kodları, projelerinizin başarıya ulaşmasında en önemli anahtardır.
Kaynaklar
