Kullanıcı Arayüzlerinde Tehlikeli İşlemleri Yönetme Rehberi

Dijital ürünler geliştirirken, Murphy Kanunu her zaman geçerlidir: "Olabilecek her şey yanlış gidecektir." Amacımız, kullanıcıların hata yapmasını önlemek ve eğer bir hata oluşursa sonuçları hafifletmektir. Bu makalede, kullanıcıların tehlikeli veya geri alınamaz işlemleri gerçekleştirmeden önce nasıl koruma sağlayabileceğimizi ve bu tür işlemleri en etkili şekilde nasıl yönetebileceğimizi inceleyeceğiz.

Tehlikeli İşlem Nedir?

Tehlikeli işlemleri konuşurken, bunun sadece bir şeyi silmek anlamına gelmediğini bilmek önemlidir. Örneğin, bir banka uygulamasında "Para Al" butonuna tıkladığınızda, otomatik olarak kredi sözleşmesini imzalamış ve krediyi kabul etmiş olursunuz. Yanlışlıkla yapılan bir dokunuş, istemediğiniz halde kredi almış olmanıza neden olabilir.

Bu nedenle, tehlikeli bir işlem sadece bir şeyleri silmek anlamına gelmez.

Tehlikeli işlemlere örnekler şunlar olabilir:

E-posta göndermek
Sipariş vermek
Bir gönderi yayınlamak
Banka işlemi yapmak
Yasal bir belgeyi imzalamak
Kullanıcıyı kalıcı olarak engellemek
İzinleri vermek veya iptal etmek

Tehlikeli İşlemleri Onaylama Yöntemleri

Kullanıcıların veri kaybetmesini veya istenmeyen işlemleri gerçekleştirmesini önlemek için çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemlerin her birinin avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

1. Modal Diyaloglar

Modal diyaloglar, kullanıcıdan acil bir işlem gerektiren, uygulama ile etkileşimi engelleyen iletişim kutularıdır. Doğru kullanıldığında, tehlikeli işlemlere karşı etkili bir koruma sağlarlar.

Modal Diyalogları Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Belirsiz dil kullanmaktan kaçının: "Emin misiniz?" gibi sorular yerine, spesifik olarak ne olacağını belirtin.
Başlıkta, tam olarak hangi işlemin gerçekleşeceğini belirtin: Örneğin, "Proje X'i Sil", "Y kullanıcısını engelle" gibi.
İşlemin tehlikeli olduğunu belirten bir ikon kullanın: Bu, renkler arasındaki farkı algılayamayan kullanıcılar için de önemlidir.
Açıklamada spesifik olun ve gerekli bilgileri vurgulayın.
İşlem butonunda eylemi yansıtan bir kelime kullanın: "Evet" veya "Onayla" yerine, "Sil", "97₺ Öde", "İşlemi Gerçekleştir" gibi daha açıklayıcı ifadeler kullanın.

Bazı durumlarda, ek bir işlem gerektirebilirsiniz. Tipik bir çözüm, kullanıcılardan işlem butonunu etkinleştirmek için bir şey yazmalarını (örneğin, proje adını) istemektir.

ConvertKit aboneleri kaldırırken kullanıcılardan "DO IT" yazmasını ister:

Resend API anahtarını silmek için kullanıcılardan "DELETE" yazmasını ister:

2. Tehlike Bölgeleri (Danger Zones)

En kritik işlemler için "Tehlike bölgesi" modelini kullanabilirsiniz. Bu genellikle ayarlar sayfasının en altında yer alan veya ayrı bir sayfada bulunan, kırmızı renk ve uyarı ikonlarıyla vurgulanan bir bölümdür.

Tehlike Bölgelerini Kullanırken Dikkat Edilecek Noktalar:

Görsel olarak ayırın: Kırmızı renk, uyarı simgeleri veya kenarlıklar kullanarak tehlike bölgesini sayfanın geri kalanından görsel olarak ayırın.
Her işlemin sonuçlarını açıkça belirtin: Kullanıcıların potansiyel sonuçları anlamasını sağlayın.
Kullanıcılardan ekstra çaba isteyin: Genellikle geri alınamaz ve kritik eylemlerdir. Bu durumda, kullanıcılardan şifrelerini tekrar girmelerini veya 2FA kullanmalarını isteyebilirsiniz.
Sadece gerçekten kritik eylemleri burada tutun: Gereksiz yere bir tehlike bölgesi oluşturmaktan kaçının.

3. Satır İçi Korumalar (Inline Guards)

Bazı uygulamalar, tehlikeli bir işleme tıkladığınızda, etiketini değiştirerek tekrar tıklamanızı isteyen satır içi onaylama kullanır. Bu yöntem, Zapier ve Typefully gibi uygulamalarda kullanılmaktadır.

Bu tür bir onay, kritik olmayan ancak yanlışlıkla gerçekleştirilebilecek işlemler için kullanışlıdır. Kullanıcıların çift tıklama ile işlemi yine de gerçekleştirebilecekleri konusunda endişeler vardır, ancak:

Bu onay biçimi, tehlikeli olmayan ancak ekstra çaba gerektiren işlemler için uygundur.
İdeal olarak, işlemi geri alma seçeneği sunmalı veya silinen öğeyi bir arşiv sayfasına aktarmalıyız.
Satır içi onayın amacı, kazara tıklamaları önlemektir.

4. İki Faktörlü Yetkilendirme Onayı

Bu yöntem, bir doğrulama kodu ile veya kodsuz bir onay isteği göndermeyi içerir:

SMS
E-posta
Mobil cihazda kimlik doğrulayıcı uygulama
Push bildirimleri
Mesajlaşma uygulamaları

Para transferleri, sahiplik devirleri ve hesap silme gibi işlemler için kullanılabilir. Çoğumuz bu yöntemi çevrimiçi ödeme yaparken sık sık kullanırız ve bankalarımız bize OTP (tek kullanımlık şifre) gönderir.

5. Passkeys

Passkeys, hem güvenliği hem de kullanıcı deneyimini artırmak için tasarlanmış modern, şifresiz bir kimlik doğrulama yöntemidir. 2FA'ya göre birkaç avantajı vardır:

Cihazlar arasında geçiş yapmayı veya kod gelmesini beklemeyi gerektirmez.
Şifre yakalama, SIM değiştirme veya araya girme gibi saldırılara karşı daha dirençlidir.
Kullanıcıların parmak izi, yüz tanıma veya cihaza özel PIN ile kimlik doğrulaması yaparak bilişsel yükü azaltır.
Kimlik doğrulama süreci neredeyse anında gerçekleşir.

6. İkinci Kişi Onayı

Bu mekanizmada, iki kullanıcı süreçte yer alır: başlatıcı ve onaylayıcı. Başlatıcı bir işlem yapmak için talepte bulunurken, onaylayıcı bunu onaylayıp onaylamamaya karar verir.

Bu yöntem, kararların ciddiyetinin birkaç kişinin katılımını gerektirdiği durumlar için uygundur. Tıpkı tıpta ikinci bir görüş almanın önemli olması gibi.

Kullanıcılara Sormaya Gerçekten İhtiyacımız Var Mı?

Kullanıcılardan bir eylem yapmalarını istediğinizde, bunun asıl amacının farkında olmalısınız. Kullanıcıların eylem yapması, bunları bilinçli olarak yaptıkları anlamına gelmez.

Psikolojiden gelen birçok davranışsal fenomen vardır:

Bilişsel Atalet: Kişinin, mevcut duruma uygun olmasa bile, tanıdık kararlara bağlı kalma eğilimi.
Erişilebilirlik Sezgisi: İnsanlar genellikle zihinsel çaba harcamak yerine, kolayca erişilebilen veya tanıdık bilgilere dayalı kararlar alırlar.
Bilişsel Cimrilik: İnsan zihni, zekâdan bağımsız olarak, daha sofistike ve zahmetli yollar yerine daha basit ve daha az zahmetli şekillerde düşünme ve problem çözme eğilimindedir.

Peki, alternatifler nelerdir?

1. Geciktirme

Bazı senaryolarda, görevi yürütmeyi zarif bir şekilde yapay olarak geciktirebiliriz. Örneğin, Glovo adlı yemek teslimat uygulaması, siparişinizi onayladıktan sonra size sahte bir ilerleme çubuğu gösterir - bu, siparişinizi bir kez daha gözden geçirmenizi sağlar.

Bu yaklaşım, uygulamadan gelen geri bildirim ve süreci atlama kombinasyonudur. Kullanıcıların en azından bazen adrese, siparişe ve fiyata dikkat etmelerini sağlar ve siparişi iptal etmeleri için zaman verir.

2. Geri Al Seçeneği

Geri al yöntemi, kullanıcıların az önce gerçekleştirdikleri bir eylemi tersine çevirmelerine olanak tanır ve hata yapma kaygısını azaltan bir güvenlik ağı sağlar.

Ne Zaman Kullanılır?

Yıkıcı olmayan, geri alınabilir işlemler için mükemmel çalışır:

Bir belgeyi düzenlerken işlemleri tersine çevirme (Sevilen ctrl + z kısayolu)
Bir dosyayı kaldırma (önce çöp kutusuna giderse)
Bir görevin durumunu değiştirme
Sohbette bir mesajı silme
Bir fotoğrafa filtreler uygulama

Zamanlayıcı ile birleştirildiğinde, e-posta gönderme veya para transferi yapma gibi işlemlerin geri alınabilmesi gibi seçeneklerin sayısını genişletebilirsiniz.

Ne Zaman Kullanılamaz?

Aşağıdakiler gibi ciddi sonuçları olan eylemler için uygun değildir:

Hesap silme
Yasal belgeleri sunma
Ürün satın alma (iade, geri al seçeneğiyle aynı değildir)
Üçüncü taraf API'leri için istekte bulunma (çoğu durumda)

"Yumuşak silme" kavramı, geri al seçeneğiyle yakından ilişkilidir. Kullanıcılar kullanıcı arayüzü aracılığıyla bir şeyi sildiğinde, silinmiş gibi görünür, ancak veritabanında verileri tutar ve silinmiş olarak işaretleriz. Veriler kaybolmaz, bu nedenle aslında hiçbir şeyi silmediğimiz, ancak silinmiş olarak işaretlediğimiz için geri al seçeneği mümkündür.

Web Tasarım İşinizde Tehlikeli İşlemleri Yönetme

Web tasarım işinizde Bulutpress gibi bir bayilik sistemi kullanarak web siteleri oluşturuyorsanız, müşterilerinize sunduğunuz arayüzlerde tehlikeli işlemleri doğru yönetmek önemlidir. Bulutpress'in modül çeşitleri arasında form modülleri, popup modal pencere modülü gibi seçenekler bulunmaktadır ve bunlar tehlikeli işlemleri yönetmek için kullanılabilir.

Müşteri Web Sitelerinde Tehlikeli İşlemleri Yönetme İpuçları

E-ticaret siteleri için ödeme onayı: Bulutpress'in e-ticaret çözümleri ile oluşturduğunuz sitelerde, kullanıcıların sipariş vermeden önce sepetlerini doğrulayabilecekleri bir adım ekleyin.
Form gönderimlerinde son kontrol: Özellikle iletişim formları veya rezervasyon formları gibi kritik bilgi içeren formlarda, gönderim öncesi bir özet ekranı sunun.
Hesap işlemlerinde ekstra koruma: Kullanıcı hesaplarıyla ilgili tehlikeli işlemler için (şifre değiştirme, hesap silme gibi) çift faktörlü koruma ekleyin.
Mobil uyumlu onay mekanizmaları: Bulutpress'in mobil uyumlu temaları ile bu onay mekanizmalarının tüm cihazlarda doğru çalıştığından emin olun.

Sonuç

Her durum benzersizdir. Belirli bir yaklaşım çeşitli nedenlerle çalışabilir veya başarısız olabilir. Belirli bir kararın neden alındığını merak edebilirsiniz, ancak arayüzün gerçek kullanıcı geri bildirimlerine dayalı olarak kaç kez revize edildiğini fark etmeyebilirsiniz.

Kullanıcı davranışı ülke, yaş, kültür, eğitim, belirli kalıplara aşinalık, engeller ve daha birçok faktörden etkilenir.

Önemli olan, verilerinizin ve kullanıcılarınızın kontrolünde kalmak ve bir şeyler ters gittiğinde yanıt vermeye hazır olmaktır. En iyi uygulamaları takip etmek önemlidir, ancak yine de bunların sizin özel durumunuzda işe yarayıp yaramadığını doğrulamalısınız.

Tıpkı satrançta olduğu gibi, birçok kural vardır - ve çok daha fazla istisna.

Bu bilgileri web tasarım işinize uygulamak ve profesyonel web siteleri oluşturmak için Bulutpress Web Tasarım Bayilik Sistemi'ni kullanabilirsiniz. Ücretsiz başlangıç, beyaz etiket sistemi ve kod bilgisi gerektirmeden profesyonel web siteleri oluşturma imkanı ile Bulutpress bayiliği, web tasarım işine girmek isteyenler için ideal bir çözümdür.